De 14 voetbalgeboden

Vorige week zijn we getuige geweest van het begin een nieuw tijdperk. De grootste der grootsten heeft het speelveld verlaten. Ik was zowaar ontdaan.

Inmiddels richt de nalatenschap zich op het toekennen van zijn naam aan een stadion in de hoofdstad. Vele sportparken en straatnamen zullen volgen. De ware herinnering zal voortleven in het voetbal zelf.  Cruyff is toekomst, Cruyff is verwachting en Cruyff is de volgende voetbalgeneratie. Meer kun je als voetballer in je leven niet geven!

In zijn analyses en toelichtingen heeft ie getracht om ‘t in klare taal te duiden. Ik heb ze er nog eens op nagelezen en ingezien dat deze 14 voetbalgeboden ons nagelaten zijn. De allerbelangrijkste is de eerste:

1.       Gij zult kinderen hun speelruimte terug geven.

Geduid in het motto van de Cruyff Foundation: “Geef kinderen hun speelruimte terug!”.

Bovenal heeft Johan ons geleerd om te geloven in de jeugd en deze zo goed mogelijk te faciliteren in hun spel. Letterlijk bouwde hij de Cruyff courts om de jeugd in de gelegenheid te stellen hun spelkwaliteiten te ontwikkelen. Niet om iets tastbaars na te laten na zijn dood, maar voor het voetballeven van de volgende generaties.

2.       Gij zult het voetbal analyseren.

Vooral gevat in de uitspraak “Je gaat het pas zien, als je het door hebt”.

Door spelkwaliteiten te analyseren ontstaat het spelinzicht en kan er gebouwd worden aan het verbeteren ervan. Je moet eerst snappen waarover je ’t hebt, voordat je kunt verbeteren.

3.       Gij zult de kracht in de eenvoud zoeken.

De uitspraak “Voetballen is heel simpel, maar het moeilijkste wat er is, is simpel voetballen” geeft dit aan. We zullen de jeugd bij moeten brengen wat de basisprincipes zijn van het spelletje en moeten helpen om in ingewikkelde situaties terug te grijpen naar deze basisbeginselen. Elk kind begrijpt dat je kunt scoren door op ’t doel te schieten; als men ouder wordt, lijken moeilijk doorgrondbare tactieken daar juist aan voorbij te gaan;

4.       Gij zult je richten op het werkelijke doel.

Cruyff spreekt erover dat “je altijd moet zorgen dat je een doelpunt meer scoort dan de tegenstander”.

Ook dat principe lijkt weg te ebben als talentvolle voetballers overladen worden met goedbedoelde tactische aanwijzingen. Heen en weer geschuif van de bal in de eigen achterhoede, wordt ondanks een achterstand vaak een doel op zich. Misschien door sommige coaches geacht een vorm te zijn van tikkie-takkie voetbal, leidt het nergens toe en is het juist een manier om de tegenstander te laten zien dat men er niet echt in gelooft.

5.       Gij zult altijd je kansen zien.

Cruyff bleef altijd optimistisch want “Elk nadeel heb z’n voordeel”.

Het optimisme van de aanwezigheid van kansen in plaats van het pessimisme aan waarom ‘t niet zou kunnen. Hou de jeugd voor dat er altijd redenen zijn om door te gaan.

6.       Gij zult je tijdens het spel aan situaties aanpassen.

De uitspraak “als je niet ken winnen, moet je zorgen dat je niet verliest” onderstreept dat.

De wedstrijd aanvoelen en weten wanneer je de maximale winst kan nemen. Al lijkt de situatie hopeloos, er is altijd wat te winnen. Vooral als je in staat bent om in onverwachte omstandigheden je daarop aan te passen, kun je voordeel halen uit situaties die zich er niet voor lenen.

7.       Gij zult zelf verantwoordelijkheid nemen.

In “Je ken beter ten onder gaan met je eigen visie dan met die van een ander” maakt J.C. duidelijk dat men overtuigd moet zijn van eigen kracht en van daaruit werken. Fouten maken mag en ondersteunt de verbeterde visie in de volgende strijd. In een andere context maakte hij duidelijk zelf de beslissingen te nemen door te eindigen met “Dat beslis jij niet, dat beslis ik”.

8.       Gij zult balbezit nastreven en van daaruit bouwen.

“Als je op balbezit speelt, hoef je niet te verdedigen, want er is maar één bal” is de beste quote hierbij. De bal onder controle hebben, betekent dat je de wedstrijd onder controle neemt. Alle acties zijn erop gericht om de bal te houden, terug te krijgen óf tussen de palen te schieten. Dat zie je het best bij pupillen. De ondermijnende tactieken sluipen er later pas in.

9.       Gij zult bij de tegenstander fouten afdwingen.

Volgens Cruyff is “Voetbal is een spel van fouten. Wie de minste fouten maakt, wint de wedstrijd.” Voetbal is dus gericht om de tegenstander meer fouten te laten maken dan dat jezelf maakt. Daar is opportunisme en creativiteit voor nodig. Een gebrek daaraan in de tactiek zal leiden tot een (onnodige) nederlaag.

10.   Gij zult de ander een stap voor zijn.

Het meest algemeen weergegeven in “Voordat ik een fout maak, maak ik die fout niet.”, maar ook in “Voetbal is simpel: Je bent op tijd of je bent te laat. Als je te laat bent moet je eerder vertrekken”.

Dat kan alleen als je geleerd hebt van je fouten. Onbevangen als kind zonder de directe sturing van ouders langs de lijn een beetje kunnen ballen, stelt je in die gelegenheid. Vaak hebben die ouders het zelf niet begrepen en kun je dus beter het kind het zelf laten ondervinden.

11.   Gij zult in het teambelang spelen.

Natuurlijk zie je dat in “Winnen doe je met z’n allen”, maar ook in de vraag “Wat heb je nou  liever. Eén goed elftal of elf goede 1-tallen?”. Bovenal is voetbal een teamsport en de interacties in het team bepalen (het gebrek aan) succes.

12.   Gij zult hoofd- en bijzaken scheiden.

De mooiste uitspraak hierbij is “Ik heb nog nooit een zak geld een goal zien maken”.

Hoewel geld in de beschouwingen vaak lijkt te domineren, is het toch echt de huidige generatie die het voetbal werkelijk maakt. Je kunt genieten van het spel van spelers en teams; de bankrekeningnummers en saldi brengen mensen niet naar de stadions. Belangrijk in bestuurskamers, maar voor de gewone liefhebber onnodige ballast.

13.   Gij zult selecteren.

Cruyff maakt met “Als ik zou willen dat je ’t begreep, had ik ’t wel beter uitgelegd.” energie te willen stoppen in mensen die de potentie hebben om het niveau te bereiken. Om in het voetbal succesvol te zijn, is selecteren op potentie een must.

14.   Gij zult blijven geloven in successen.

Als jongeling meende Cruyff al dat “Het Nederlandse voetbal kan ver komen. Enerzijds doordat het gedisciplineerd is en anderzijds doordat het fantasie heeft.” Ik geef toe dat er wel eens twijfel is, maar dat is eigenlijk maar tijdelijk.

Daar waar we de FC dit seizoen onsuccesvol hebben zien zijn, is er voornamelijk gezondigd tegen de bovenstaande geboden. Hopelijk weet Faber komend seizoen dit beter in praktijk te brengen.